ಚೈನ್‌ ಸ್ಕೀಮ್‌ ನಿಷೇಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆ, ವಂಚನೆಗಳಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕಲು ಸರಕಾರದಿಂದ ಪ್ಲ್ಯಾನ್‌

ಹೊಸದಿಲ್ಲಿ: ನೇರ ಉತ್ಪನ್ನ ಮಾರಾಟ ಕಂಪನಿಗಳು ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯಲು ಬಳಸುವ 'ಪಿರಮಿಡ್‌ ಸ್ಕೀಮ್‌' ಅಥವಾ 'ಚೈನ್‌ ರೆಫರಲ್‌ ಸ್ಕೀಮ್‌'ಗಳಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕಲು ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರ ಮುಂದಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಂಚನೆಗಳಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ನೇರ ಮಾರಾಟ ಕಂಪನಿಗಳ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನಿಯಂತ್ರಕ ಕ್ರಮಗಳು ಜಾರಿಯಾಗಲಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ ಇದರ ಕರಡನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದೆ. ಹೊಸ ನೀತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕಂಪನಿಗಳು ನೇರ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯಲು ಚೈನ್‌ ಲಿಂಕ್‌ ಅಥವಾ ರೆಫೆರಲ್‌ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವಂತಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಹಣದ ಚಲಾವಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಯೋಜನೆ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೂ ನಿರ್ಬಂಧ ಹೇರಲಾಗಿದೆ. ಮಾರಾಟಗಾರರು ಅಥವಾ ಏಜೆಂಟರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನೇ ಉತ್ತರದಾಯಿಗಳನ್ನಾಗಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಇದರಲ್ಲಿದೆ. ಪಿರಮಿಡ್‌ ಸ್ಕೀಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಬೇರೆಯರನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ ಇಂತಿಷ್ಟು ಹಣ ಅಥವಾ ಆದಾಯದ ಭರವಸೆಯನ್ನು ನೇರ ಮಾರಾಟ ಕಂಪನಿಗಳು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಇಂಥ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಂಚನೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳೂ ಹೆಚ್ಚು. ಈ ಹಿಂದೆ 2016ರಲ್ಲಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ನೇರ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದು ಸಲಹೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿತ್ತು. ಈಗಿನ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳು ಗ್ರಾಹಕ ಹಿತರಕ್ಷಣೆ ಕಾಯಿದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರಲಿದ್ದು, ಕಾನೂನಿನ ಬೆಂಬಲ ಸಿಗಲಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇದರ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ದಂಡನೆಯೂ ಇರಲಿದೆ. ಹೊಸ ನಿಯಮ ಮತ್ತೇನು ಹೇಳುತ್ತದೆ? ನೇರ ಮಾರಾಟ ವಲಯದ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಏಜೆಂಟರಿಂದ ಯಾವುದೇ ನೋಂದಣಿ ಶುಲ್ಕ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಮಾರಾಟದ ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ತಗುಲಿದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಅವರಿಂದ ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನೇರ ಮಾರಾಟ ಕಂಪನಿಯೂ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ (ಡಿಪಿಐಐಟಿ) ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಬೇಕು. ನೋಂದಣಿ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಇನ್‌ವಾಯ್ಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಬೇಕು. ಕುಂದುಕೊರತೆ ಸ್ವೀಕೃತಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಬೇಕು. ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಣಿ ಕಲ್ಪಿಸಬೇಕು. ಯಾರಿಗೆ ಅನ್ವಯ? ಟಪ್ಪರ್‌ ವೇರ್‌, ಆ್ಯಮ್‌ವೇ, ಒರಿಫ್ಲೇಮ್‌, ಹರ್ಬಲ್‌ಲೈಫ್‌, ವೆಸ್ಟೀಜ್‌, ಮೋದಿಕೇರ್‌ ಮುಂತಾದ ನೇರ ಮಾರಾಟ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಈ ನಿಯಮಗಳು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಕಂಪನಿಗಳ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಏಜೆಂಟರ ಮೂಲಕ ನೇರವಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.